Covid-19 ve Sonrası Takip

Covid-19 sonrası devam eden nefes darlığı, öksürük, çabuk yorulma ve göğüs baskısı şikâyetlerinde sizi kişiye özel bir değerlendirmeden geçiriyoruz: ayrıntılı muayeneye ek olarak spirometri, DLCO, oksimetre ve 6 Dakika Yürüme Testi uyguluyor; gerektiğinde yüksek çözünürlüklü BT (HRCT) ile akciğerleri ayrıntılı inceliyoruz. Bulgularınıza göre uygun ise inhale tedaviler, solunum rehabilitasyonu ve nefes egzersizleri planlıyor, KOAH/astım gibi eşlik eden durumları da bütüncül şekilde yönetiyoruz. Takip aralıklarını semptomlarınıza göre belirleyerek efor kapasitesini artırmayı, günlük yaşamınızı güvenle sürdürmenizi hedefliyoruz.

Devam Eden Yakınmalar (Covid’den haftalar/aylar sonra)

• Nefes darlığı, çabuk yorulma, merdiven/egzersizde zorlanma

• Kuru öksürük veya balgamlı öksürük

• Göğüs ağrısı/baskı hissi, çarpıntı

• Koku-tat azalması, baş dönmesi, baş ağrısı, odaklanma güçlüğü

Biz bu tabloyu solunum sistemi odaklı ele alıyoruz; gerekli olursa kardiyoloji/nöroloji/KKM gibi branşlarla birlikte yönetiyoruz.

Kimlerde Yakınmalar Daha Sık?

• Orta-ağır hastalık geçirenler / yatarak tedavi görenler

• KOAH, astım, obezite, diyabet gibi eşlik eden hastalığı olanlar

• Sigara/iç ortam dumanına maruziyet, ileri yaş

İlk Başvuruda Ne Yapıyoruz? (Post-Covid Yol Haritası)

1. Ayrıntılı öykü & muayene: Oksijen satürasyonu, nefes sesleri, efor toleransı

2. Spirometri + DLCO: Hava yolu reaktivitesi ve gaz değişimi için temel testler

3. Oksimetre & 6 Dakika Yürüme (6DKY): Eforda desatürasyon ve kapasite ölçümü

4. Görüntüleme (gerektiğinde): Devam eden semptomlarda akciğer grafisi, yüksek çözünürlüklü BT (HRCT)

5. Pıhtı şüphesinde: Klinik tabloya göre ilgili kan testleri/görüntüleme ve gerekirse acil yönlendirme

6. Ayırıcı tanı: Astım benzeri tablo, reflü, postnazal akıntı, anksiyete, kardiyak nedenler

Tedavi ve Takip: Semptomlara Göre Kişiselleştirme

• Öksürük/hava yolu aşırı duyarlılığı: İnhaler tedaviler (hekim uygun görürse), tetikleyici kontrolü

• Nefes darlığı/kapasite kaybı: Solunum rehabilitasyonu, solunum kaslarını güçlendiren egzersizler, nefes teknikleri

• Eforda desatürasyon: Rehberlere uygun izlem, oksijen gereksiniminin değerlendirilmesi

• Uykuya bağlı yakınmalar: Gerekirse uyku değerlendirmesi (horlama/apne için)

• Eşlik eden durumlar: KOAH/astım optimizasyonu, reflü/alerji yönetimi

• Aşılar: Hekimin uygun gördüğü hastalarda grip ve pnömokok aşıları tekrar riskini azaltmaya yardımcı olabilir.

• Takip sıklığı: Semptom düzeyi ve test sonuçlarına göre belirlenir; genelde 4–12 hafta aralıklarla yeniden değerlendirme yapılır.

Evde Bakım ve Günlük Yaşam Önerileri

• Sigara ve dumanından uzak durun, düzenli havalandırma sağlayın

• Semptom kontrollü aktivite: Nefes egzersizleri, yavaş ve kademeli efor artışı (kişiye özel program)

• Uyku hijyeni, yeterli sıvı ve dengeli beslenme

• Öksürük tetikleyicilerini (soğuk hava, irritan kokular) azaltın

• Şikâyetler alevlenirse randevu öncesi kısa not tutun: ne zaman, neyle artıyor/azalıyor?

Ne Zaman Acil Başvurmalı?

• İstirahatte belirgin nefes darlığı, dudaklarda-mukozalarda morarma

• Şiddetli göğüs ağrısı, bayılma ya da yeni başlayan şiddetli çarpıntı

• Oksijen satürasyonunda belirgin düşme veya ciddi kanlı balgam

Bu bulgular acil değerlendirme gerektirir.

SSS

Covid sonrası öksürük ne kadar sürer?
Bazı hastalarda haftalarca sürebilir; ısrarcı öksürükte hava yolu reaktivitesi açısından değerlendirme yapıyoruz.

Efor kapasitem çok düştü, düzelir mi?
Solunum rehabilitasyonu ve kişiselleştirilmiş egzersiz planlarıyla çoğu hastada belirgin düzelme sağlanır.

BT (tomografi) gerekir mi?
Herkese değil; semptomların sürdüğü ve bulguların açıklanamadığı durumlarda hekim kararıyla HRCT planlanabilir.

Pıhtı (PE) riski var mı?
Klinik tabloya göre şüphe varsa uygun test/görüntülemelerle hızla değerlendirilir ve gerekli tedavi başlatılır.