Uyku Apne Sendromu

Gece uykuda tekrarlayan nefes durmaları (apne/hipopne) gündüz aşırı uykululuk, konsantrasyon zorluğu, baş ağrısı ve kardiyometabolik risk artışıyla seyreder. İlk vizitte ayrıntılı öykü–muayeneye ek olarak tarama anketleri (örn. STOP-BANG, Epworth) ve oksimetre ile ön değerlendirme yapıyor; gerekli hastada polisomnografi (PSG) veya ev tipi uyku testi (HSAT) uyguluyoruz. Apne-Hipopne İndeksi (AHI) ile şiddeti belirleyip (5–14 hafif, 15–29 orta, ≥30 ağır), CPAP/BiPAP titrasyonu, mandibular ilerletme apareyi, pozisyonel terapi, kilo yönetimi ve uygun olguda KBB değerlendirmesi/cerrahisi gibi seçeneklerle kişiye özel bir tedavi ve uyum odaklı takip planı oluşturuyoruz.

Uyku Apnesi Nedir? (OSA / CSA)

• OSA (Obstrüktif): Üst hava yolunda daralma/çökme nedeniyle hava akımının durması.

• CSA (Santral): Beynin solunumu başlatan sinyallerinin azalması (daha nadir; kardiyak/ nörolojik durumlarla ilişkili olabilir).

Kliniğimizin odak alanı çoğunlukla OSA’dır; gerekli olguda ilgili branşlarla birlikte yönetiyoruz.

Kimlerde Şüphelenelim?

• Yüksek sesli horlama, tanıklı apne

• Sabah baş ağrısı, ağız kuruluğu, gündüz uykululuk

• Dirençli hipertansiyon, aritmiler, diyabet/metabolik sendrom

• Obezite, geniş boyun çevresi, anatomik darlıklar (septum deviasyonu vb.)

Sağlık Riskleri (Tedavi Neden Önemli?)

• Hipertansiyon, ritim bozuklukları, kalp yetersizliği riskinde artış

• İnsülin direnci/metabolik sendrom, inme riskinde artış

• İş/araç kullanımında dikkat–uyuklama kaynaklı kaza riski

Tanı Yol Haritamız

1. Öykü–Muayene + Anketler: STOP-BANG, Epworth; KBB/diş hekimliği değerlendirmesi gereksinimi not edilir.

2. PSG (Gold standart) / HSAT: AHI, oksijen desatürasyonları, uyku evreleri.

3. Şiddet Sınıflaması (AHI): 5–14 hafif, 15–29 orta, ≥30 ağır.

4. Ayırıcı Tanı: KOAH/astım alevlenmesi, kalp yetmezliği, hipotiroidi, ilaç/alkol etkileri.

5. Komorbidite Taraması: Hipertansiyon, diyabet, aritmi vb. için koordinasyon.

Tedavi Seçenekleri (Kişiye Özel Plan)

• CPAP/BiPAP Titrasyonu: Maske seçimi (nazal/oro-nazal), nemlendirme ayarı, auto-CPAP opsiyonu; ilk haftalarda yakın uyum takibi.

• Mandibular İlerletme Apareyi: Diş hekimliği ile iş birliği; hafif–orta OSA ve CPAP’a uyumsuz seçilmiş olgularda.

• Pozisyonel Terapi: Sırtüstü yatışta artan apnelerde etkili.

• Kilo Yönetimi & Yaşam Tarzı: Kilo kaybı, alkol/sedatiflerden kaçınma, akşam geç ağır yemekten uzak durma, uyku hijyeni.

• Nazal Tıkanıklık / KBB Cerrahisi: Anatomik engellerin düzeltilmesi seçilmiş vakalarda tedavi başarısını artırabilir.

• Eşlik Eden Hastalıkların Yönetimi: Hipertansiyon, diyabet, AF, KOAH/astım eş zamanlı optimize edilir.

Uyum ve İzlem

• İlk 2–4 hafta yoğun takip: maske sızıntısı, basınç toleransı, kuruluk–irritasyon yönetimi.

• Cihaz verilerinin düzenli kontrolü (kullanım süresi, kalan AHI, sızıntı).

• Gerekirse basınç/maske revizyonu, ek nemlendirme ve eğitim seansları.

• Hedef: ≥4 saat/gece, haftanın ≥5 gecesi etkin kullanım.

Evde Yaşam Önerileri

• Sırtüstü yerine yan yatış, başı hafif yükseltme

• Düzenli egzersiz ve kilo kaybı hedefi

• Akşam alkol/benzodiazepin benzeri sedatiflerden uzak durma

• Burun tıkanıklığı tedavisi, düzenli uyku rutini

Ne Zaman Acil?

• İstirahatte belirgin nefes darlığı/morarma

• Araç kullanırken ani uyuklama ve kaza riski

• Yeni şiddetli göğüs ağrısı, bayılma (senkop)

SSS

CPAP’a alışamazsam ne olur?
Maske tipi/bedeni, basınç ve nemlendirme ayarı değiştirilebilir; çoğu hastada uyum düzenlemeyle artar.

Apne tamamen geçer mi?
Kilo kaybı ve uygun tedaviyle belirgin düzelme sağlanır; cihaz tedavisi kontrol sağlar.

Aparem işe yarar mı?
Hafif–orta OSA’da, uygun anatomide ve diş hekimiyle takipte etkili olabilir.

Cerrahi gerekli mi?
Herkes için değil; anatomik tıkanıklığın baskın olduğu seçilmiş olgularda değerlendirilebilir.